Το διαστημικό σκάφος Dawn της NASA περιφέρεται γύρω από τη Δήμητρα από τότε που καθιέρωσε για πρώτη φορά τροχιά τον Μάρτιο του 2015. Εκείνο το διάστημα, η αποστολή έστειλε πίσω έναν ατμό εικόνων του μικρού πλανήτη και με ένα επίπεδο ανάλυσης που ήταν προηγουμένως αδύνατο. Εξαιτίας αυτού, έχουν γίνει πολλές ενδιαφέρουσες αποκαλύψεις για τη Ceres σύνθεση και χαρακτηριστικά επιφάνειας (όπως και τα πολλά» φωτεινά σημεία ').
Σε αυτό που είναι βέβαιο ότι θα είναι το πιο εκπληκτικό εύρημα μέχρι τώρα, το διαστημόπλοιο Dawn αποκάλυψε ότι η Ceres μπορεί πράγματι να έχει τα συστατικά για τη ζωή. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από το διαστημόπλοιο Dawn Ορατό και υπέρυθρο φασματόμετρο χαρτογράφησης (VIMS), μια διεθνής ομάδα επιστημόνων επιβεβαίωσε την ύπαρξη οργανικών μορίων στη Δήμητρα - ένα εύρημα που θα μπορούσε να υποδεικνύει ότι έχει συνθήκες ευνοϊκές για τη ζωή.
Αυτά τα ευρήματα - τα οποία αναλύθηκαν σε μια μελέτη με τίτλο' Εντοπισμένο αλειφατικό οργανικό υλικό στην επιφάνεια του Ceres ” – εμφανίστηκε στο τεύχος 17 Φεβρουαρίου 2017, τουΕπιστήμη.Για χάρη της μελέτης τους, η διεθνής ομάδα ερευνητών – της οποίας ηγήθηκε η Maria Cristina de Sanctis από το Εθνικό Ινστιτούτο Αστροφυσικής στη Ρώμη της Ιταλίας – έδειξε πώς τα δεδομένα του αισθητήρα Dawn έδειχναν την παρουσία αλειφατικών ενώσεων στην επιφάνεια.
Βελτιωμένη σύνθετη εικόνα χρώματος από το ορατό και υπέρυθρο φασματόμετρο χαρτογράφησης της Dawn, που δείχνει την περιοχή γύρω από τον κρατήρα Ernutet στη Δήμητρα. Πίστωση: NASA/JPL-Caltech/UCLA/ASI/INAF
Τα αλειφατικά είναι ένας τύπος οργανικής ένωσης όπου τα άτομα άνθρακα σχηματίζουν ανοιχτές αλυσίδες που συνήθως συνδέονται με οξυγόνο, άζωτο, θείο και χλώριο. Το λιγότερο πολύπλοκο αλειφατικό είναι το μεθάνιο, το οποίο έχει ανιχνευθεί σε πολλές τοποθεσίες σε όλο το Ηλιακό Σύστημα – συμπεριλαμβανομένου του Αρειανή ατμόσφαιρα και σε υγρή και αέρια μορφή στο φεγγάρι του Κρόνου Τιτάν .
Από τη μελέτη τους, η Δρ. de Sanctis και οι συνεργάτες της προσδιόρισαν ότι τα φασματικά δεδομένα που ελήφθησαν από το όργανο VIMS αντιστοιχούσαν στην παρουσία αυτών των υδρογονανθράκων σε μια περιοχή έξω από τον κρατήρα Ernutet. Αυτός ο κρατήρας, ο οποίος βρίσκεται στο βόρειο ημισφαίριο της Δήμητρας, έχει διάμετρο περίπου 52 km (32 μίλια). Οι αλειφατικές ενώσεις που ανιχνεύθηκαν εντοπίστηκαν σε μια περιοχή περίπου 1000 τετραγωνικών χιλιομέτρων γύρω από αυτό.
Η ομάδα απέκλεισε την πιθανότητα αυτά τα οργανικά μόρια να είχαν εναποτεθεί από εξωτερική πηγή – όπως ένας κομήτης ή ένας ανθρακούχος χονδρίτης αστεροειδής. Ενώ και τα δύο έχουν αποδειχθεί ότι περιέχουν οργανικά μόρια στο εσωτερικό τους στο παρελθόν, οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις στη Δήμητρα κατανέμονταν ασυνεχώς στο νοτιοδυτικό πάτωμα και το χείλος του κρατήρα Ernutet και σε έναν παλαιότερο, εξαιρετικά υποβαθμισμένο κρατήρα.
Επιπλέον, εντοπίστηκαν και άλλες πλούσιες σε οργανικές περιοχές περιοχές που είναι διάσπαρτες στα βορειοδυτικά του κρατήρα. Όπως είπε η Dr. Maria Cristina De Sanctis στο Universe Today μέσω email:
«Η σύνθεση που βλέπουμε στη Δήμητρα είναι παρόμοια με ορισμένους μετεωρίτες που έχουν οργανικές ουσίες και έτσι ψάξαμε για αυτό το υλικό. Θεωρήσαμε τόσο την ενδογενή όσο και την εξωγενή προέλευση, αλλά η τελευταία φαίνεται λιγότερο πιθανή λόγω πολλών λόγων, συμπεριλαμβανομένης της μεγαλύτερης αφθονίας που παρατηρήθηκε στη Δήμητρα σε σχέση με τους μετεωρίτες.»
Δεδομένα διαστημικού σκάφους Dawn, που δείχνουν τη ζώνη απορρόφησης οργανικών ουσιών (τα πιο ζεστά χρώματα δείχνουν τις υψηλότερες συγκεντρώσεις). Πίστωση: NASA/JPL-Caltech/UCLA/ASI/INAF/MPS/DLR/IDA
Αντίθετα, εξέτασαν την πιθανότητα ότι τα οργανικά μόρια ήταν ενδογενής προέλευσης. Στο παρελθόν, έρευνες έχουν δείξει στοιχεία για υδροθερμική δραστηριότητα στο Ceres, το οποίο περιελάμβανε σημάδια επιφανειακής ανανέωσης και κινητικότητας υγρών. Σε συνδυασμό με άλλες έρευνες που έχουν ανιχνεύσει ενυδατωμένα μέταλλα που περιέχουν αμμωνία, πάγο νερού, ανθρακικά άλατα και άλατα, όλα αυτά δείχνουν ότι το Ceres έχει ένα περιβάλλον που μπορεί να υποστηρίξει την πρεβιοτική χημεία.
«Η συνολική σύνθεση του Ceres μπορεί να ευνοήσει την προβιοτική χημεία», είπε ο De Sanctis. «Το Ceres έχει πάγο νερού και μέταλλα (ανθρακικά και φυλλοπυριτικά) που προέρχονται από διάχυτη υδατική αλλοίωση πετρωμάτων. Έχει επίσης υλικό που νομίζουμε ότι σχηματίζεται σε υδροθερμικά περιβάλλοντα. Όλες αυτές οι πληροφορίες υποδεικνύουν κατάσταση και όχι ξενώνα σε βιοτικά μόρια».
Αυτά τα ευρήματα είναι σίγουρα σημαντικά για να καθοριστεί εάν θα μπορούσε να υπάρχει ζωή στη Δήμητρα – με τρόπο που μοιάζει με αυτόν Ευρώπη και Εγκέλαδος, κλειδωμένη κάτω από τον παγωμένο μανδύα του. Όμως, δεδομένου ότι η Δήμητρα πιστεύεται ότι προήλθε πριν από 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια (όταν το Ηλιακό Σύστημα βρισκόταν ακόμη σε διαδικασία σχηματισμού), αυτή η μελέτη είναι επίσης σημαντική καθώς μπορεί να ρίξει φως στην προέλευση, την εξέλιξη και την κατανομή της οργανικής ζωής σε το ηλιακό μας σύστημα.
Άλλα μέλη της ερευνητικής ομάδας περιλαμβάνουν ερευνητές από το τμήμα Γη Πλανητικές και Διαστημικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, το Τμήμα Επιστημών Γης και Πλανητών στο Πανεπιστήμιο του Τενεσί, το Τμήμα Επιστημών Γης, Περιβάλλοντος και Πλανητών στο Πανεπιστήμιο Brown, στο Southwest Research Institute (SwRI), στο Διαστημικό Κέντρο Πτήσεων Goddard της NASA και στο Εργαστήριο Jet Propulsion της NASA.
Περαιτέρω ανάγνωση: ScienceMag , SwRI