Τα τροχιακά συντρίμμια, αλλιώς γνωστά ως «διαστημικά σκουπίδια», είναι μια σημαντική ανησυχία. Αυτό το τεράστιο σύννεφο που περιφέρεται γύρω από τη Γη είναι το αποτέλεσμα των πολλών δορυφόρων, πλατφορμών και χρησιμοποιημένων εκτοξευτών που έχουν σταλεί στο διάστημα όλα αυτά τα χρόνια. Και όσο περνούσε ο καιρός, οι συγκρούσεις μεταξύ αυτών των αντικειμένων (καθώς και οι αποσυνθέσεις και η διάβρωση) έχουν δημιουργήσει ακόμη περισσότερα συντρίμμια.
Εκτός από τους απειλητικούς δορυφόρους και τους κινδύνους για τις μακροπρόθεσμες τροχιακές αποστολές – όπως η Διεθνής Διαστημικός Σταθμός – αυτή η κατάσταση θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα για μελλοντικές εκτοξεύσεις στο διάστημα. Και με βάση τους πιο πρόσφατους αριθμούς που δημοσίευσε η Γραφείο Διαστημικών Συντριμμιών στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων (ESOC), το πρόβλημα επιδεινώνεται.
Για να αναλύσουμε τους αριθμούς, σύμφωνα με την ESOC, περίπου5250εκτοξεύσεις έχουν πραγματοποιηθεί από την αρχή της διαστημικής εποχής, η οποία ξεκίνησε επίσημα στις 4 Οκτωβρίου 1957, με την εκτόξευση του Σοβιετικού Σπούτνικ 1 δορυφόρος. Από τις πολλές αποστολές που έχουν ξεκινήσει από τότε, μερικές23.000βρίσκονται ακόμα σε τροχιά, ενώ μόνο1200εξακολουθούν να λειτουργούν.
Πηγές διαστημικών συντριμμιών περιλαμβάνουν εκρήξεις σωμάτων πυραύλων. Πίστωση: ESA
Ωστόσο, αυτό αντιστοιχεί μόνο στο 6% όλων των πραγματικών αντικειμένων σε τροχιά. Ένα άλλο 38% μπορεί να αποδοθεί σε παροπλισμένους δορυφόρους, χρησιμοποιημένα ανώτερα στάδια και αντικείμενα που σχετίζονται με την αποστολή (προσαρμογείς εκτόξευσης, καλύμματα φακών κ.λπ.). Συνολικά, εκτιμάται ότι το 94% των αντικειμένων σε τροχιά χαρακτηρίζονται ως «διαστημικά συντρίμμια» - ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει αντικείμενα που δεν εξυπηρετούν πλέον κανένα χρήσιμο σκοπό.
Περίπου το 64% αυτών των αντικειμένων είναι θραύσματα από τις πολλές διασπάσεις, εκρήξεις και συγκρούσεις δορυφόρων ή πυραύλων που έχουν λάβει χώρα τις τελευταίες δεκαετίες. Επιπλέον, υπάρχουν στοιχεία για πολύ μεγαλύτερο πληθυσμό συντριμμιών που δεν μπορεί να εντοπιστεί λειτουργικά. Εκεί εμφανίζονται και πάλι οι πιο πρόσφατοι αριθμοί της ESA.
Σύμφωνα με διάφορα στατιστικά μοντέλα, υπάρχει μια εκτίμηση166 εκαταντικείμενα σε τροχιά που κυμαίνονται σε μέγεθος από 1 mm έως 1 cm σε διάμετρο. Υπάρχει και ένα άλλο750.000αντικείμενα με διάμετρο από 1 cm έως 10 cm και περίπου29.000αντικείμενα που ξεπερνούν τα 10 cm σε διάμετρο. Η ESA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες σε όλο τον κόσμο είναι υπεύθυνες για την παρακολούθηση42.000από τα μεγαλύτερα.
Συνολικά, η συνολική μάζα όλων των αντικειμένων που περιφέρονται γύρω από τη Γη υπολογίζεται σε7500 μετρικούς τόνους(~8267 τόνοι ΗΠΑ). Και ανάμεσα σε όλα αυτά τα συντρίμμια, λίγο παραπάνω290έχουν λάβει χώρα διασπάσεις, εκρήξεις και συγκρούσεις, με αποτέλεσμα τον κατακερματισμό αντικειμένων και τη δημιουργία πολλών μικρότερων κομματιών συντριμμιών. Κάθε ένα από αυτά θεωρείται σοβαρή απειλή λόγω των σχετικών τροχιακών ταχυτήτων που έχουν.
Το τσιπ στο παράθυρο του θόλου του ISS, φωτογραφημένο από τον αστροναύτη Tim Peake. Πίστωση: ESA/NASA/Tim Peake
Ουσιαστικά, τα τροχιακά συντρίμμια μπορούν να φτάσουν ταχύτητες έως και 56.000 km/h λόγω της περιστροφής της Γης. Με αυτή την ταχύτητα, ακόμη και ένα κομμάτι συντριμμιών μεγέθους εκατοστού μπορεί να βλάψει σοβαρά ή να απενεργοποιήσει ένα επιχειρησιακό διαστημόπλοιο. Εν τω μεταξύ, μια σύγκρουση με ένα αντικείμενο που είναι μεγαλύτερο από 10 cm θα οδηγήσει σε καταστροφικές διασπάσεις, απελευθερώνοντας περισσότερα επικίνδυνα σύννεφα συντριμμιών που μπορούν να προκαλέσουν περαιτέρω καταστροφικές συγκρούσεις – ένα φαινόμενο γνωστό ως «Σύνδρομο Κέσλερ».
Αν δεν ελεγχθεί, αναγνωρίζεται ότι το πρόβλημα θα επιδεινωθεί εκθετικά. Δεν είναι λοιπόν περίεργο γιατί η ESA και άλλες διαστημικές υπηρεσίες μιλούν για την εφαρμογή μέτρα για τον μετριασμό των διαστημικών απορριμμάτων '. Τέτοια μέτρα, τα οποία περιλαμβάνουν τη μείωση της μάζας σε περιοχές υψηλής πυκνότητας και τον σχεδιασμό σκαφών με τεχνολογίες ασφαλούς επανεισόδου, θα μπορούσαν να περιορίσουν τον ρυθμό αύξησης των πληθυσμών διαστημικών απορριμμάτων.
Υπάρχουν επίσης προτάσεις για «ενεργητική αφαίρεση», η οποία θα στοχεύει τα πεδία συντριμμιών που βρίσκονται ήδη εκεί. Ήδη, υπάρχουν αρκετές ιδέες στο τραπέζι, που κυμαίνονται από διαστημικά λέιζερ που θα μπορούσε να καθαρίσει τα συντρίμμια από την πορεία του ISS προς το διαστημόπλοιο που θα μπορούσε μανδαλώστε πάνω στα συντρίμμια και απομακρύνετέ τα . Αυτά και άλλα σχετικά θέματα θα τεθούν όλα στο προσεχές διάστημα 7ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τα Διαστημικά Συντρίμμια .
Αυτό το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από τις 18 έως τις 21 Απριλίου 2017, στο Ευρωπαϊκό Κέντρο Διαστημικών Επιχειρήσεων στο Ντάρμσταντ της Γερμανίας. Ως η μεγαλύτερη συγκέντρωση του είδους της, αυτό το τετραήμερο συνέδριο θα δει διεθνούς φήμης επιστήμονες, μηχανικούς, χειριστές, δικηγόρους και υπεύθυνους χάραξης πολιτικής από όλο τον κόσμο να συναντηθούν για να συζητήσουν διάφορες πτυχές της έρευνας για τα διαστημικά σκουπίδια.
Γραφικό της ESA με τίτλο «Γιατί χρειάζεται ο μετριασμός των διαστημικών συντριμμιών». Κάντε κλικ για μεγέθυνση και κίνηση. Πίστωση: ESA
Αυτό θα περιλαμβάνει τεχνικές μέτρησης, θεωρίες μοντελοποίησης περιβάλλοντος, τεχνικές ανάλυσης κινδύνου, σχέδια προστασίας, έννοιες μετριασμού και αποκατάστασης και ζητήματα πολιτικής και νομικής πολιτικής. Εκτός από την παροχή ενός φόρουμ για την παρουσίαση και τη συζήτηση των τελευταίων αποτελεσμάτων, αυτό το συνέδριο είναι επίσης ευκαιρία για τους ειδικούς να καθορίσουν μελλοντικές κατευθύνσεις για την έρευνα.
Οι διαστημικές λωρίδες πρέπει να καθαριστούν εάν ελπίζουμε να εμπορευματοποιήσουμε και να εκμεταλλευτούμε το Low Earth Orbit (LEO) τα επόμενα χρόνια. Και οι καλοί άνθρωποι που διεξάγουν έρευνα στο ISS σίγουρα θα το εκτιμούσαν, όπως και τα πληρώματα οποιωνδήποτε μελλοντικών διαστημικών σταθμών.
Περαιτέρω ανάγνωση: ΑΥΤΟ . 7ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο για τα Διαστημικά Συντρίμμια